De doelstellingen van de cacaosector zijn duidelijk, nu is het tijd om ze in acties te vertalen
De hele cacaosector heeft zich op de Wereld Cacao Conferentie achter een ambitieuze agenda geschaard om te verduurzamen. Het mag echter niet bij woorden blijven. Nu is het tijd voor actie.
De cacaosector moet radicaal van koers veranderen om duurzaam te worden. Op de vierde Wereld Cacao Conferentie vorige week schaarde de hele sector zich achter dezelfde agenda om boeren een leefbaar inkomen als mensenrecht te garanderen en ontbossing te stoppen. De verklaring en de aanbevelingen moeten nu vertaald worden naar daadkrachtige actieplannen, anders dreigen we binnen enkele jaren opnieuw hetzelfde sombere beeld van boeren in extreme armoede te moeten schetsen. The time to act is now.
‘De groei van duurzaamheidsinitiatieven heeft niet bijgedragen tot betere leefomstandigheden voor cacaoboeren.’ In zijn openingsrede zet Dr. Jean-Marc Anga, Directeur van de Internationale Cacao Organisatie (ICCO) de toon van de conferentie. De crash van de cacaoprijs in 2017 en de toename van armoede die daaruit volgde, maakten pijnlijk duidelijk dat de bestaande initiatieven en goede bedoelingen niet volstaan om de cacaosector duurzaam te maken. Nog eens in de woorden van Dr. Anga: ‘Business as usual is no longer an option’.
Leefbaar inkomen en mensenrechten
De Berlijn-verklaring erkent dat de cacaosector pas duurzaam is als boeren een leefbaar inkomen verdienen. Dat klinkt logisch, maar in de cacaosector kan het voor een kleine revolutie zorgen. Een recente studie van Fairtrade International toont immers aan dat boeren in Ivoorkust gemiddeld nog steeds slechts een derde van zo’n leefbaar inkomen verdienen.
Met het verhogen van de cacao-opbrengst per hectare en inkomensdiversificatie (door boeren aan te zetten ook andere gewassen te telen) alleen overbrug je die twee derde niet. Daarom wijst de studie van Fairtrade ook naar de nood om prijzen te verhogen. Een piste waar de chocolade-industrie zich al decennialang tegen verzet, zwaaiend met mededingingswetten. Die wetten zijn in het leven geroepen om consumenten te beschermen tegen price-fixing. Daarom roept de vierde Wereld Cacao Conferentie op om mededingingswetten te herzien, om zowel consumenten als producenten te beschermen.
De inspanningen om kinderarbeid te bestrijden moeten opgedreven worden. En aangezien kinderarbeid en leefbaar inkomen voor de boer mensenrechten zijn, doet de Berlijnverklaring een oproep naar overheden. Zij moeten wetgevende instrumenten ontwikkelen om bescherming van mensenrechten te garanderen in de volledige toeleveringsketen.
Ook de cacaoproducerende landen zelf worden opgeroepen tot dringende actie. Bij het begin van de conferentie gaf Dr. Anga al aan dat coördinatie tussen de producerende landen noodzakelijk is. ‘Hoe is het mogelijk dat vier landen 75 procent van de cacao ter wereld produceren en toch geen invloed hebben op de prijs?’ Een maand voor de conferentie kondigden Ivoorkust en Ghana, de twee belangrijkste cacaoproducenten, een samenwerkingsinitiatief aan. Het belang van het slagen van die samenwerking valt niet te onderschatten.
Hoe is het mogelijk dat vier landen 75 procent van de cacao ter wereld produceren en toch geen invloed hebben op de prijs?
De belangrijkste actor in de productieketen van cacao is uiteraard de cacaoboer. Hij verdient nog steeds maar zes procent van die hele keten. Of om het anders te stellen: de cacaosector is jaarlijks goed voor honderd miljard dollar, waarvan de meer dan vijf miljoen boeren samen slechts zes miljard dollar ontvangen. Boerenorganisaties moeten als gelijke businesspartner beschouwd worden met wie de voorwaarden van cacaohandel onderhandeld worden. Vandaag wordt het welzijn van cacaoboeren nog steeds gezien als liefdadigheidsproject. Het is nodig om boerenorganisaties te versterken zodat verandering van onderuit kan komen.
The time to act is now
De Berlijn-declaratie sluit af met ‘The time to act is now’. De doelstellingen en aanbevelingen zijn duidelijk, dat is een stap vooruit. Maar zonder duidelijk actieplan en transparante opvolging vertellen we over twee jaar hetzelfde mistroostige verhaal. De Wereld Cacao Conferentie is daarom nog niet voorbij. Oxfam-Wereldwinkels schaart zich achter de oproep om de principes in acties te vertalen.
Als chocoladeland heeft België een bijzondere rol te spelen om de eis voor een leefbaar inkomen om te zetten van theorie naar praktijk. Heel teleurstellend alweer om geen Belgische initiatieven te horen onder de 1500 vertegenwoordigers van de chocoladesector die zich verzamelden om zich daarvoor in te zetten. Waren wij niet het trotse chocoladeland?