Omnibus I: EVP zoekt steun bij extreemrechts voor uitholling van duurzaamheidswetgeving voor bedrijven
Bij een stemming in de plenaire vergadering zetten Europarlementsleden vandaag het licht op groen voor een dramatische afzwakking van de zorgplichtwet voor bedrijven (CSDDD). Die wet moet grote bedrijven verantwoordelijk houden voor mensenrechtenschendingen en milieuschade in hun internationale toeleveringsketens. De Belgische middenveld-coalitie veroordeelt de uitholling van de Europese duurzaamheidsagenda én de ondermijning van de democratische besluitvorming.
Het resultaat volgt op maanden van intens gelobby door grote bedrijven, buitenlandse druk van de VS en Qatar, intern politiek getouwtrek en politieke chantage. In een zorgwekkende ontknoping kozen de christendemocraten (EVP) ervoor om, met de steun van rechts en extreemrechts, kernelementen van de richtlijn te ontmantelen, waaronder de klimaatverplichtingen en burgerlijke aansprakelijkheid voor bedrijven.
Sarah Vaes, beleidsmedewerker bij Oxfam België: “Opiniepeilingen en een indrukwekkende lijst van steunverklaringen tonen klaar en duidelijk dat burgers, vooruitstrevende bedrijven en experten wèl een effectieve zorgplichtwet willen. Een meerderheid in het parlement heeft daar blijkbaar lak aan. Dit zogenaamde ‘Omnibuspakket’, dat verschillende EU-duurzaamheidswetten in één beweging uitholt, is een pijnlijk voorbeeld van hoe bedrijfsbelangen en politiek opportunisme de democratische fundamenten van de EU onder druk zetten – ten koste van burgers, milieu en de Europese geloofwaardigheid.”
In de volgende fase moeten Parlement, Commissie en lidstaten onderhandelen over de finale tekst. “Het resultaat vandaag is een blamage voor de EU, maar we moeten nu vooruitkijken. Dat is onze morele plicht ten aanzien van slachtoffers van misbruik door bedrijven wereldwijd. In de komende onderhandelingen en tijdens de nationale omzetting ligt nog een kans om de koers te corrigeren en respect voor mensenrechten, arbeidsrechten en milieunormen opnieuw centraal te stellen.”
Achtergrond:
- De EU-richtlijn inzake zorgplicht van bedrijven, ofwel de ‘Corporate Sustainability Due Diligence Directive’ (CSDDD) is een van de centrale duurzaamheidswetten van de EU.
- De richtlijn is van kracht sinds 25 juli 2024.
- Op 26 februari 2025 publiceerde de Europese Commissie een nieuw wetsvoorstel, het zogenaamde ‘Omnibus I’-pakket dat onder meer de zorgplichtwet verregaand wil afzwakken.
- Op 23 juni klopte de Raad haar positie over Omnibus I af, met voorstellen voor nog drastischere afzwakkingen.
- Op 22 oktober werd de eerdere positie van het Parlement, overeengekomen in de juridische commissie, weggestemd.
- De coalitie van het Belgische middenveld is verontrust over de Omnibus-wet, die in de praktijk geen vereenvoudiging maar wel een vermindering van maatregelen ter bescherming van mens en milieu inhoudt. In april brachten ze een gezamenlijk statement uit waarin we onze standpunten uiteenzetten en doorheen de afgelopen maanden onderschreven ze verschillende breed gedragen oproepen voor het behoud van een effectieve zorgplichtwet.
De Belgische werkgroep ‘Corporate Accountability’ is een coalitie van een twintigtal Belgische maatschappelijke organisaties waaronder de twee koepels van internationale solidariteit 11.11.11 en CNCD-11.11.11, de drie Belgische vakbonden (ACLVB-CGSLB, ACV-CSC, ABVV-FGTB) en diverse ngo's en mensenrechten- en milieuorganisaties. Ze pleiten samen voor een effectieve zorgplichtwetgeving op internationaal, Europees en Belgisch niveau.
Noot aan de redactie:
Sarah Vaes, beleidsmedewerker Oxfam België is beschikbaar voor verdere toelichting.
